(Birtist á eggin.is og this.is/nei 27. maí og 1. júní 2009)
Ég komst ekki á
fund þeirra Hardts og Negris á Háskólatorgi
vegna fjarlægðar og var hálft í hvoru fenginn. En ég fylgdist af athygli
með kynningu á þeim fyrirfram, í Speglinum og kynningu Viðars Þorsteinssonar og
annarra í Nei, og ég var stundum hissa. Viðar er oftast skýr og
skilmerkilegur í málflutningi sínum en þarna gerðist hann æði flókinn og
þokukenndur. Enda svo sem ekki að skýra eigin kenningar. Svo hef ég lesið
dálítið hrafl úr bókinni Empire eftir
þá félaga. Þeir kenna sig við marxisma og m.a.s. kommúnisma en þeir sýnast hafa
lesið hina kommúnísku hefð eins og fjandinn biblíuna.
Hardt og Negri
segja: Hnattvæðing efnahagslífsins undafarna áratugi, hnattvæðing
markaðsaflanna, er framsækin! Ekki er
lengur hægt að tala um skiptingu heimskapítalismans í miðju og jaðar – og því
síður skiptinguna í fyrsta, annan og þriðja heiminn. Við hefur tekið hið
frjálsa flæði vöru, auðmagns og vinnuafls
og flókin tengslanet.
Hnattvæddann heimskapítalisma má kalla „veldi“ en hann er án miðju.
Í
stað iðnaðarkapítalisma kemur „póstindústríalismi“ þar sem ríkir „óefnisleg
framleiðsla“ þekkingar- og þjónustusamfélagsins sem er svo skapandi. USA rekur
utanríkisstefnu á grundvelli efnahagasprinsippa og alþjóðaréttar, ekki út frá
heimsvaldastefnu á grunni þjóðríkis. Frá bandarískum sjónarhóli má skoða
Víetnamstríðið sem endalok hinnar heimsvaldasinnuðu viðleitni og
Persaflóastríðið 1990 sýndi Bandaríkin sem eina aðila færan um að fullnusta
alþjóðarétt, ekki í krafti þjóðlegra hagsmuna heldur í nafni hnattræns réttar
(bls. 178, 180). Heimsvaldastefnan er ekki lengur til og baráttan gegn henni
því úrelt. „Veldið“ opnar landamærin og bindur enda á ögunar- og kúgunartæki
hinna fullvalda ríkja. Þróun stórauðmagnsins í átt til opnunar allra markaða og
fjarlægingar þjóðlegra hindrana er framsækin. Hnattvæðingin gerir menn
frjálsari. Það er tímaskekkja að verja þjóðlegt sjálfstæði. Verkalýður sem
barðist fyrir réttindum sínum á vinnustað og á stéttarlegum grunni innan þjóðlegs
framleiðslukerfis – og kúgaðar þjóðir og alþýða sem börðust gegn yfirgangi
heimsvelda – allt þetta er úldið og búið. Við tekur „mergð“ á ferð og floti
yfir öll landamæri, launafólk jafnt sem ólöglegir innflytjendur. Og það er
nokkuð sniðugt því við erum frjálsari en áður. Samt er arðrán og óréttlæti enn
fyrir hendi. Verkefni kommúnista og andófsafla er að koma auga á og staðsetja
sig í námunda við þær „mótsagnir“ sem kapítalisminn felur í sér, mótsagnir sem
stuðla óhjákvæmilega að óstöðugleika hans og jafnvel hruni...
Gamaldags marxismi
svarar: Hnattvæðing markaðsaflanna er framhald hefðbundinnar
heimsvaldastefnu. Hún formfestir og kerfisbindur arðrán og kúgun
heimsvaldakerfinsins. Iðnaðarkapítalisminn blívur og arðránskerfi hans harðnar
í takt við hnattrænar tilfærslur framleiðslunnar. Hugmyndin um skapandi
þekkingarsamfélag er bara ein bullhugmyndafræði fjármálaauðvaldsins.
Heimsvaldakerfið hefur aldrei verið eins miðstýrt og það er nú um stundir.
Fjölmiðlar kalla það „alþjóðasamfélagið“, „Alþjóðasamfélagið“ réðist á Serbíu,
og inn í Afganistan, tvívegis inn í Írak og hótar nú Íran, Sómalíu, Pakistan,
Norður-Kóreu... Miðstýringin helgast af einstæðri stöðu USA sem beitir einnig
fyrir sig stofnunum eins og NATO og SÞ. Nú standa Bandaríkin ein fyrir helmingi
hernaðarútgjalda heimsins. Það var óheppilegt fyrir bókina Empire, með boðskap sinn um andlát heimsvaldastefnunnar, að hún
skyldi koma út árið 2000, ári áður en bandarísk heimsvaldastefna gegnum 11.
sept-kúppið hóf „stríð gegn hryðjuverkum“ og hrein hernaðarleg nýlendustefna
var innleidd, naktari en nokkru sinni. Hinar hnattrænu andstæður miðja–jaðar
hafa ekki haggast og heimsvaldastefna auðhringanna hefur afar skýra tengingu
við ákveðin ríki og ákveðna heri. Hið nýja í þróuninni eftir stríð er það hvernig
hinir hnattrænu auðhringar í kjarnríkjum heimsauðvaldsins hafa komið á
yfirþjóðlegum stofnunum sem opna allar dyr fyrir þeirra frjálsa flæði. Þær eru
t.d. Heimsbankinn, Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, ESB, Heimsviðskiptastofnunin.
Prinsipp þeirra allra er það sama: Frjálst flæði fjármagns! niður með landamæri
og hindranir og niður með efnahagslega sjálfsákvörðun þjóðríkja! Eftir 1980
hefur hert á þróuninni og markaðshyggja orðið þar einráð efnahagsstefna.
Misskipting gæða heimsins er enda núna miklu öfgakenndari en við lok seinni
heimsstyrjaldar þegar Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn og Heimsbankinn voru
stofnaðir. Að þessum sökum er sem áður eitt mikilvægasta verkefni kommúnista og
framsækinna að styðja þjóðfrelsishreyfingar – eins þær sem safna alþýðu á
þjóðernislegum eða trúarlegum grunni – og sömu leiðis að standa vörð um
efnahagslega og pólitíska sjálfsákvörðun þjóðríkja gagnvart áðurnefndum
stofnunum heimsvaldakerfisins.
Það
er ekkert nýtt í því að sjálfnefndir vinstrimenn styðji markaðshyggjuna, við
höfum séð nóg af því á Íslandi. Það er líka rökrétt að „kommúnískur“
markaðskrati eins og Antonio Negri skuli styðja stjórnarskrá ESB (Spegillinn
28. maí), þ.e.a.s. stjórnarskrá sem, ef
hún fæst samþykkt, bannar aðildaríkjum
með lögum að víkja frá reglum hins frjálsa flæðis. Og svo ráðleggur hann
Íslendingum eðlilega að láta sig hverfa þangað inn.
No comments:
Post a Comment