Borgaralegt frjálslyndi og alþýðlegt íhald

(Birtist í Fréttablaðinu 25 júní 2014)
Eftir bæjarstjórnakosningarnar hafa frjálslyndir fjölmenningarsinnar gert harða hríð að Framsóknarflokknum út af moskumálinu. Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir gaf útlendingaandúð undir fótinn og græddi atkvæði á því. Að gera moskumálið eftir á að spurningu um skipulagsmál var hentistefna hjá Sigmundi Davíð þegar réttindi trúarhópa eru auðvitað prinsippmál.

ESB-sinnar fjandskapast við Framsóknarflokkinn og þykir gott að geta bendlað hann við þjóðrembu, helst rasisma. Fjölmenning er jú ein helsta yfirskrift Evrópusamrunans.
Það er þó vonum seinna að upp komi umræða um innflytjendamál og fjölmenningu á Íslandi. Hlutfall erlendra ríkisborgara á íslenskum vinnumarkaði er nú nálægt 10 prósentum og ferðamenn á síðasta ári voru um 800 þúsund. Hraðfara breyting og margt sem ræða þarf. 

Kosningaumræðan í Reykjavík var á sinn hátt endurómur af umræðu úti í Evrópu eftir kosningar til Evrópuþingsins nokkrum dögum áður. Þar unnu hægrisinnaðir ESB-andstæðingar stórsigur í Frakklandi, Bretlandi, Danmörku og miklu víðar, en Syrisa, vinstriróttækur andstæðingur ESB, varð langstærsti flokkurinn í Grikklandi. ESB skelfur.
Viðbrögðin urðu mjög þau sömu og á Íslandi. Frjálslyndir borgaraflokkar og sósíaldemókratar og jafnvel vinstrikratar semja sátt sín á milli þegar berjast skal við þennan popúlíska straum. Frjálslyndið er í húfi og fjölmenningin – og Evrópuhugsjónin.

Fjölmenningarstefnan

(birtist á Vinstri vaktin gegn ESB 16. febr 2013)

Fjölmenning er í tísku. Til vinstri og til hægri. Þó yfirleitt meira meðal vinstri manna en hægri. Orðið „fjölmenning“ er t.d. meðal algengustu orða og orðhluta í útgefnu efni frá Vinstri grænum. Alþjóðlega sinnaðir vinstri menn vilja taka vel á móti innflytjendum. Þeir vilja borða fjölbreytilegan mat á veitingastöðunum, líka sleppa við vegabréfaskoðun á ferðalögum. Og þeir umgangast ógjarnan fólk sem þeir kalla „einangrunarsinna“. Ekki síst á þetta við um „evrópusinnaða“ vinstrið.

Þetta ber ekki að hæða. Í Evrópu er fyrir hendi skuggaleg hefð þjóðrembu, rasisma, íslamófóbíu o.fl. – tengt gróinni nýlendustefnu í sögu álfunnar. Hægri popúlisminn blómstrar sums staðar í áfunni, bíður færis annars staðar. Varðstaða gegn þeirri óáran er mjög mikilvæg. Og það má vissulega margt gott segja um uppbyggilega fjölmenningarhyggju.

Þá er á það að líta að fjölmenningarstefna hefur verið ríkjandi hugmyndafræði og ein yfirskrift evrópusamrunans í áratugi. Hins vegar eru það ekki vinstri menn sem hafa stjórnað tilurð og vexti ESB, heldur evrópskt stórauðvald. En þó að stórauðvaldið veifi sömu kjörorðunum og vel meinandi vinstri sinnaðir fjölmenningarsinnar er það annað sem vakir fyrir því.

Lítum aðeins á hugmyndafræðina bak við samrunaþróunina. Hvað snertir hina YTRI þróun Evrópusambandsins þá er markmið evrópskra risaauðhringa að þurka út landamærin, afnema þjóðríki, og skapa eitt stórveldi á heimsmælikvaðra sem getur keppt við bæði Bandaríkin og Kína (þó svo að samstaða með USA á móti Kína þyki mikilvæg nú um stundir). Evrópska samrunaferlið er hluti af því sem nefnt hefur verið hnattvæðing fjármagnsins og markaðarins. Hugmyndafræðina má líka kenna við alþjóðahyggju auðmagnsins.

Ekki síður mikilvæg er INNRI þróun þeirra samfélaga sem mynda Evrópusambandið. Þar er svonefnt „fjórfrelsi“ ígildi Móses og spámannanna: frjálst flæði fjármagns, vöru, þjónustu og vinnuafls. Stefna stórauðvaldsins varðandi þróun vinnumarkaðarins er að vinnuaflið sé sem hreyfanlegast. Tilgangurinn með hreyfanleikanum er einfaldur: lækkun launa, meðfærilegri verkalýðshreyfing. Innflutningur vinnuafls frá láglaunalöndum til Kárahnjúkavirkjunar virkaði nákvæmlega þannig: hélt niðri kaupi og kjörum, og var lítill smjörþefur af þess konar „frjálsu fræði“ í hnattvæddum heimi. Ekki er þó hægt að segja upphátt að markmiðið sé þetta. Á stofnanamálinu heitir það „sveigjanlegur vinnumarkaður“ og „fjölmenningarsamfélag“.

Þýskaland er fyrirmyndarland að þessu leyti. Þar hefur tekist, einkum eftir aldamótin, að þrýsta lágmarkslaunum verulega niður á við. Það hefur helst gerst með innflutningi ódýrs vinnuafls, einkum frá Austur-Evrópu. Þannig hefur Þýskalandi tekist að slá út í samkeppninni stóra hluta atvinnulífsins í Suður-Evrópu. Eitt svarið við þýsku markaðssókninni í löndum eins og Spáni og Ítalíu er af svipuðum toga: innflutningur á ólöglegu vinnuafli frá Afríku sem hefur nokkurs konar þrælastöðu. Í Ítalíu er þetta fólk í neti mafíunnar og starfar oftar en ekki að landbúnaðarstörfum. Ítalska launþegahreyfingin CGIL hefur gert könnun á umfangi þrælavinnunnar og fundið út að allt að 700 000 manns vinni í landinu sem nútímaþrælar (sjá hér). 

Í grein minni Goldman Sachs &  “Masters of the Eurozone” 13 janúar var minnst á Írann Peter Sutherland sem einn af toppmönnum í evrópsku efnahagselítunni. Hann var áður ríkissaksóknari á Írlandi, stjórnarformaður í olíurisanum BP, stjórnarmaður í Bilderberg Group og fulltrúi Írlands í Framkvæmdastjórn ESB. Nú er hann stjórnarformaður í Goldman Sachs International og sérlegur fulltrúi SÞ á sviði fólksflutninga. BBC greindi frá ræðu hans í bresku Lávarðadeildinni í júní 2012 þar sem hann sagði að ESB yrði að „vinna gegn þjóðlegri einsleitni“ í aðildarríkjunum. Höfum í huga að hér er það í raun fjölþjóðlegt ESB-auðvald sem talar, ekki írskur stjórnmálamaður: „Hækkandi aldur og fólksfækkun í Þýskalandi eða suðurríkjum ESB eru lykilrök fyrir – ég hika við að nota orðið af því að fólk snýst gegn því – þróun fjölmenningarríkja… í okkar [evrópsku] þjóðfélögum hlynnum við enn að hugmyndinni um einsleitni okkar og það hve ólík við séum öðrum. En það er einmitt það sem ESB ætti að kappkosta að grafa undan… fólksflutningar eru afgerandi hreyfifræði hagvaxtar í mörgum ESB-löndum, hversu erfitt sem það er að útskýra það fyrir þegnum þeirra ríkja.“ 

Óskaumhverfi og meðvitað markmið stórauðvaldsins (í ESB-ríkjum og reyndar miklu víðar) er sundurleitur vinnumarkaður og sundraður verkalýður á mikilli hreyfingu. Þar sem einn hópur launafólks skilur ekki mál annars o.s. frv. Þetta er herfræði efnahagselítunnar gegn launafólki. Í þessu spili hennar eru vinstri fjölmenningarsinnar velmeinandi sakleysingjar, en mjög nytsamir sem slíkir. Þeir eru jú löngu hættir að spyrja um stéttarhagsmuni á bak við stjórnmál.

Í þessum jarðvegi eiga síðan rasisminn og hægri popúlisminn ákjósanleg vaxtarskilyrði, því betri sem kreppan dýpkar meira, og eiga trúlega næsta leik – nema skipulegri verkalýðshreyfingu takist að sjá við sundrunarstefnu auðvaldsins og sameinast á stéttarlegum grundvelli, bæði innan ríkja og þvert á landamæri.