Vígvæðing norðurslóða

(birt á neistar.is 20. ágúst 2019)

Ný hervæðing á Keflavíkurflugvelli er liður í vígvæðingu norðurslóða, Norður-Atlantshafsins og Norður-Íshafsins. Hver vígvæðingarfréttin rekur aðra.

A. Á undanförnum mánuðum hefur útvarpið sagt nokkrar fréttir af viðamiklum framkvæmdum á Keflavíkurvelli á vegum (aðallega) Bandaríkjahers, aðstöðu fyrir fleiri kafbátaleitarvélar, íbúðir fyrir meira en þúsund hermenn og uppfærsla ratsjárkerfa í fjórum landshornum. Hægt verður að taka við allt að tveimur orrustuflugsveitum hvenær sólarhringsins sem er, í hverri flugsveit jafnan 18 til 24 orrustuflugvélar o.s.frv.
B. Mike Pence varaforseti Bandaríkjanna væntanlegur í opinbera heimsókn til Íslands fjórða september til viðræðna við Katrínu og Guðlaug Þór. RÚV vitnar í vef Hvíta hússins: „Í heimsókninni mun varaforsetinn leggja áherslu á hernaðarlegt mikilvægi Íslands á Norðurslóðum... Einnig verður lagt áherslu á [svo] aðgerðir NATO gegn umsvifum Rússa á svæðinu og tækifæri til aukinna viðskipta og fjárfestinga.“ Sjá hér.
C. Að lokinni Íslandsför heldur Pence til Bretlands. Auk efnahagsmála ætlar hann þar að „ræða við Breta um hvernig best sé að stemma stigu við árásargirni Írans í Miðausturlöndum og víðar, og hvernig svara eigi ógninni sem stafi af Kínverjum.“ Sjá hér.
D. Á heimleið frá Póllandi – til að minnast 80 ára innrásar Þjóðverja þar – kemur Donald Trump við í Kaupmannahöfn til að funda með Mette Frederiksen forsætisráðherra Dana. Samkvæmt mörgum fréttaveitum er fyrsta atriði á dagskrá að „ræða norðurslóðamál“, með sérstöku tilliti til Grænlands. Því til staðfestingar verða á fundinum einnig formaður grænlensku landstjórnarinnar og lögmaður Færeyja. Það sem gerir Danmörku spennandi fyrir forusturíki Vestursins eru yfirráðin yfir Grændlandi sem gefur aðgang að Norður-Íshafinu. Tal hins opinskáa forseta BNA við fjölmiðla um áhuga á að kaupa Grænland talar sínu máli, er púslubiti í þessari mynd. „Trump sagði landlegu Grænlands hernaðarlega mikilvæga og því sé áhuginn fyrir hendi“ segir í fréttum RÚV. NÝJASTA 21/8: Nú hefur Trump aflýst heimsókninni þar sem danski forsætisráðherrann vilji ekki ræða „sölu Grænlands“. Trump er greinilega móðgaður og móðgar Dani (og enn frekar grænlendinga). Þá blasir líka við að hernaðarlegt mikilvægi Grænlands var hið eina í heimsókninni sem skipti BNA einhverju máli.
E. Þriðja Bandaríska stórmennið heiðraði Ísland með nærveru sinni, Mike Pompeo í febrúar sl. Hann ræddi við Guðlaug Þór Þórðarson um „hvert sé best að flytja hergögn og annað, til að tryggja öryggi á norðurslóðum“, og sagði að Ísland yrði „ekki vanrækt lengur“. Sjá grein Neista: „Herinn: út um framdyr, inn um bakdyr."
F. Bandaríkjastjórn endurræsti í fyrra Atlantshafsflotann (United States Second Fleet) sem hún hafði leyst upp árið 2011. Hún „ætlar honum hlutverk á hafsvæðum fyrir norðan Ísland. Viðbúnaður á Keflavíkurflugvelli tekur mið af þessu“, skrifar Björn Bjarnason í Mbl. 9. ágúst. Sjá hér.
G. NATO-flotaæfingar við Ísland eru nú haldnar ár eftir ár: Árið 2017, Exercise Dynamic Mongoose, 11 herskip, 5 kafbátar og 2000-3000 sjóliðar frá 9 NATO-ríkjum. Árið 2018, Trident Juncture 10 herskip með um 6000 sjóliða æfðu við Ísland í október (sem var upphaf að 10-falt stærri æfingu í Noregi).
H. Í maí í vor tók Ísland við formennsku í Norðurskautsráðinu á fundi utanríkisráðherra ráðsins í Rovaniemi í Finnlandi. Samkvæmt hefðinni snúast fundir ráðsins um annað en öryggismál. Á fundinum kom þó skýrt í ljós gildi ráðsins séð af bandarískum sjónarhóli. Pompeo utanríkisráðherra var mættur og lýsti yfir: “Þetta er stund Ameríku til að standa upp sem heimskautaþjóð... Svæðið er orðið að vettvangi hnattrænna valda og samkeppni.“ Pompeo talaði býsna dólgslega á þessum fundi og hann beindi spjótum sínum nú einkum gegn Kína (sem þarna var áheyrnaraðili) og talaði um „ásælni“ Kína á svæðinu, vísandi einkum til norðursiglingaleiðarinnar til Evrópu. Sagði svo: "Árásargjörn hegðun (aggressive behaviour) Kína annars staðar sýnir okkur hvernig Kína mun fara með norðurslóðir.“ Sjá hér.

Pompeo boðar aukin hernaðarumsvif á norðurslóðum

(Birtist á fésbók SHA 17. febr. 2019)

                                     Bollalagt um aukin hernaðarumsvif. Guðlaugur Þór og Mike Pompeo

Mike Pompeo kom. Hann lýsti yfir á blaðamannafundi að BNA ætli að hætta  að „vænrækja bandamenn á noðurslóðum“, en „segir að ákveðið verði í samvinnu við Ísland hvernig og hvert sé best að flytja hergögn og annað, til að tryggja öryggi á norðurslóðum.“

Síðan komu fulltrúar íslenskra stjórnvalda og túlkuðu boðskapinn. Katrín Jakobsdóttir sagðist hafa sagt Pompeo að „mikilvægt sé að ekki verði hernaðarumsvif á norðurskauti“. Guðlaugur Þór sagði aðeins fleira, enda ræddi hann meira við Pompeo. Samkvæmt RÚV: „Guðlaugur Þór túlkar orð Pompeo um flutning hergagna ekki sem svo að Bandaríkjamenn séu að boða aukin hernaðarumsvif“ ... „það er ekkert neitt annað í gangi en það sem er búið að vera í gangi á undanförnum árum“. En jú, það er annar aðili sem hefur magnað spennuna: „Frá því Rússar hertóku og innlimuðu Krímskaga í Rússland fyrir fimm árum hafa þeir aukið umsvif sín á norðurslóðum og ríki Atlantshafsbandalagsins brugðist við með því að styrkja varnarviðbúnað í Evrópu.“

Í framhaldinu ræddi RÚV við aðstoðarmann Guðlaug Þórs, Borgar Þór Einarsson, og hann hagaði orðunum allt öðru vísi.: „Því miður þá er það þannig að hernaðarumsvif eru að aukast.“ Ennfremur samkvæmt Borgari Þór: „Aðstoðarmaðurinn segir að ekki megi skilja þau ummæli öðruvísi en að Bandaríkjamenn ætli í auknum mæli að beina sjónum sínum að Norður Atlantshafi.“

Þetta er sérkennileg blanda af sefandi hughreystingarorðum og stríðsöskrum. Fyrst fer friðardúfan Katrín og segir „öll dýr í skóginum skulu vera vinir“. Svo kemur Guðlaugur Þór og segir ekkert hefur breyst – nema jú, vaxandi yfirgangur Rússa. Svo kemur aðstoðarmaðurinn og segir að síðan herinn fór af Miðnesheiði árið 2006 „hafi Bandaríkin lítið hugað að ástandinu á norðurslóðum“. Og raunverulega er ástandið alvarlegt: „Hernaðarumsvif Rússa og uppbygging er auðvitað mest hér, miklu meiri en uppbygging Bandaríkjamanna. Því miður þá er það þannig að hernaðarumsvif eru að aukast,“ sagði Borgar.“ 

Er það rétt að Bandaríkin hafi „lítið hugað að ástandinu á norðurslóðum.“ Við munum enn Trident Juncture í haust: 10 herskip, 6000 sjóliðar, 400 bandarískir landgönguliðar á Íslandi, og héðan stukkur þeir yfir í mestu heræfingu í Skandinavíu eftir kalda stríðið: 50 þúsund hermenn, 8 þúsund stríðsökutæki og skriðdrekar, 70 herskip og 130 flugvélar bara í Noregi. Og ári áður var 20 þúsund manna NATO-æfing í Svíþjóð. Bandaríski flotinn hefur fengið tvær fstar herstöðvar í Noregi. Norðurlönd liggja flöt sem stökkpallur fyrir Bandaríkin og NATO gegn Rússum. Hver ógnar hverjum? Hver æfir stríð við landamæri hvers? Árið 2017 stóðu Rússar fyrir 3.8% af herútgj-öldum heims, Bandaríkin 35%.

Sem sagt. Íslenska ríkisstjórnin tekur þátt í stríðsvæðingu norðursvæðanna undir forustu Bandaríkjanna. En með þátttöku VG og með mjúkum talanda Guðlaugs Þórs er hægt að gera það undir friðarfánum.