Þann 4. apríl fórust um 100 manns af völdum efnavopna í bænum Khan Shaykhoun í Idlib, Sýrlandi. Daginn eftir fordæmdi Trump þessa „svívirðilegu aðgerð af hálfu Assadstjórnarinnar“ og sama gerðu allar vestrænar meginfréttastofur – án allrar rannsóknar á vettvangi.
Þann 11. apríl birti New York Times 4 bls. skýrslu frá CIA um málið. Þar komu fram vísbendingar um tvennt: a) að fórnarlömbin hefðu orðið fyrir sarín-eitrun og b) að flugvélar Sýrlandshers hefðu á sama tíma gert sprengjuárásir á bæinn. Því fylgdi svo fullyrðing um að Sýrlandsher stæði á bak við efnaárásina, byggð einna helst á umsögn Amnesty International sem vísaði til „sérfræðinga“ á staðnum án þess að tilgreina það neitt nánar. Hvorki CIA né Amnesty höfðu gert neina rannsókn á vettvangi, og hún hefur ekki enn farið fram. Þann 12. apríl gerði bandarískt herskip svo eldflaugaárás á sýrlenskan flugvöll „í hefndarskyni“ og sneri stríðinu í fyrsta sinn opinskátt gegn Sýrlandsstjórn.
Þetta er að miklu leyti endurtekin atburðarás frá 2013 þegar Vestrið var á barmi lofthernaðar gegn Sýrlandi, einnig þá eftir eiturgasárás, í Ghouta, nærri Damaskus. Ekki heldur þá komu neinar sannanir um geranda. Eftir aðra eiturárás skömmu áður sagði Carla del Ponte, formaður eftirlitsnefndar SÞ, um efnavopn í Sýrlandi að „sterkar grunsemdir“ um beitingu saríns beindust að uppreisnarmönnum fremur en Assadstjórninni. Seinna leiddu Seymour Hersh o.fl. líkur að því að sarínið kæmi frá Tyrklandi til uppreisnarmanna. Obama mat það svo að sönnunarfærsla um sekt Assads væri veik og andrúmsloft bæði í Bandaríkjum og Bretlandi var greinilega andsnúið stríði svo hætt var við á síðustu stundu. En hér hætti endurtekningin og Trump tók skrefið alla leið.
Kunnuglegt munstur
Þessir atburðir fylgja kunnuglegu munstri. Báðar efnaárásirnar urðu á svæði undir stjórn uppreisnarmanna. Líkt og í Austur-Aleppó er aðgengi á slíkum svæðum erfitt fyrir rannsakendur eða erlenda blaðamenn af því margir hryðjuverkahópar hafa þann sið að afhöfða alla slíka. Sem sagt, engin rannsókn. En Vesturlönd styðja „uppreisn“ og „valdaskipti“ í Sýrlandi og vestrænir fjölmiðlar – sem eru hluti af stríðsvélinni – koma sökinni umsvifalaust og sjálfkrafa á Sýrlandsher. Það nægir að vitna í málpípur uppreisnarmanna eins og „Hvítu hjálmana“ eða „Sýrlensku mannréttindavaktina“ (eins manns fréttastofa í Englandi). Sama munstur hefur birst á öðrum átakasvæðum, nefnum Kosovo, 1999, Írak 2003, Líbíu 2011, Úkraínu 2014. Sjálfvirkt ferli fer í gang: voðaverk eru framin og vestræna áróðursmaskínan kemur sökinni á andstæðing sinn og réttlætir með því „mannúðaríhlutun“.
Þegar skýring á voðaverkum er gefin nógu fljótt af nógu mörgum fréttastofum í einu verður það „opinber skýring“ og eftir það tala Vesturlönd einni röddu. Slíkur heilaþvottur er venjulega kenndur við sk. alræðisríki. Um tíma komu þó gangtruflanir í vestrænu maskínuna þegar nýr forseti, Trump, boðaði samvinnu við Rússa gegn ISIS og að Bandaríkin ættu að hætta hernaðaríhlutunum. En hann var snúinn niður með rússagrýlunni. Hann fyrirskipaði þá eldflaugaárás á Sýrland. Eftir það snerust allar stóru fréttastofurnar á sveif með honum, almenningsálitið varð líka herskárra en áður, og nú ganga allir í takt vestur þar.
Rökhugsun ber að nota í máli sem þessu. Hver hefur mögulega ástæðu til að grípa til efnavopna? Strax árið 2012 drógu Bandaríkin, Bretar og Frakkar upp rautt strik: Ef annar hvor aðilinn í Sýrlandi beitir efnavopnum er það tilefni til íhlutunar „alþjóðasamfélagsins“.
Beiting efnavopna er sem sé beiðni um vestræna íhlutun. Ekkert vill Sýrlandsstjórn síður. Hún er undir sérstöku efnavopnaeftirliti frá SÞ og kallar yfir sig strangar refsiaðgerðir ef út af ber. Svo hefur hún undanfarin misseri verið á skýrri sigurbraut með hefðbundnum hernaði.
Uppreisnaröflin eru hins vegar á undanhaldi í stríðinu og helsta von þeirra væri að framkalla atburði sem leiddu til íhlutunar Vesturveldanna. Margir uppreisnarhópar hafa ítrekað beðið um slíka íhlutun. Og þeir vita það sem reynslan hefur sýnt: Við ríkjandi fjölmiðlakerfi og valdahlutföll í „alþjóðakerfinu“ lendir sökin af voðaverkum sjálfkrafa á Assadstjórninni. Þessar ytri aðstæður gera beitingu efnavopna alveg útilokaða sem valkost fyrir Assad en að sama skapi freistandi valkost fyrir uppreisnarmenn.
p.s. Greinin var send Fréttablaðinu 5. maí
No comments:
Post a Comment